ăна çаратнă тĕслĕхсем республикăра пысăк хăвăртлăхпа ÿссех пыраççĕ.
Преступниксене шыраса йĕрке хуралĕн ĕçченĕсен çулталăк тăршшĕпех Раççейĕн чылай субъектĕнче командировкăсенче пулма тивет: Самар, Рязань, Новосибирск, Мускав, Буряти… Интернет урлă, телефонпа улталакансене шыраса тупасси çăмăл мар – тĕнчипех сарăлнă вĕсем. Йăлтах пăтрашуллă. Сăмахран, преступник телефонăн СИМкине Хусанта ют ятпа, банк карттине – Мускавра илет, Интернета Рязань хулинче тухать, халăхран укçа-тенкĕ сăптăрса илет те вĕсемпе усă курма та пăрахать…. Ултавсен тĕслĕхĕн списокĕ те вăрăм – граждансем патне шăнкăравласа хăйсене банк ĕçченĕ тесе шантараççĕ, вĕсен банк картти çинчи укçине вăрланă тесе хăратаççĕ, ятарлă код е ытти цифра ыйтаççĕ, Интернет-сайтсене суя таварсен пĕлтерĕвĕсене вырнаçтараççĕ, социаллă сетьсенчи аккаунтсене «çĕмĕрсе» туссем пек курăнаççĕ тата ытти те. Çынпа калаçса вĕсене хăвăрт ÿкĕте кĕртесси ансат мел вĕсемшĕн. Çухатнă укçа-тенке тавăрасси те иккĕленÿллĕ. Çавăнпа та полици ĕçченĕсем халăха тимлĕ пулма ыйтаççĕ – ултавран сыхланасси укçа-тенке тавăрассинчен ансатрах.
Чи малтанах çак правилăсене асра тытмалла. СМСпа килнĕ номерсем çине шăнкăравлама тăхтамалла. Банк карттисен номерне, кодне никама та ан пĕлтерĕр. Укçа-тенкĕ куçарма ыйтакан СМСсем илсен тăванăра хăйне шăнкăравласа ярăр. Карттăн ĕçне чарса лартни пирки хыпарласан хирĕç шăнкăравласа тĕрлĕ операци пурнăçласран асăрханăр, тÿрех хăвăр пĕлекен банк уйрăмĕсенчи ĕçченсемпе çыхăнăр.
Э.НИКОНОВ.
